تک‌بیت‌هایی که سینه به سینه برای مردم کُرد به یادگار مانده است، برحسب موضوعی که دارند در آواز "هوره" یا "مور" (مویه) مورد استفاده خوانندگان اینگونه آوازها قرار می‌گرفتند. ابیاتی که در این ستون به آنها اشاره می‌شود، ابیاتی است که در "هوره" مورد استفاده بوده است. تفاوتی که "هوره" با "مور" دارد در این است که "مور" را در مراسم‌های عزاداری می‌خوانند و اصولا توسط زن‌ها خوانده می‌شود که در واقع همان ذکر مصیبت است اما "هوره" اینگونه نبوده است.
در زبان کُردی رایج در منطقه کرمانشاه به واژه‌ی "تار"، "تاڵ" گفته می‌شود و همچنین واژه‌ی "زوڵف" همان زلف یا موی سر است. برای این منظور چند تک‌بیت کُردی را مثال می‌زنیم:
تاڵی وه زوڵفد که‌فتیه وه گریه
وه گوڵاو بشوره‌ی بگره‌ی وه خنیه
در تاری از موهایت گره افتاده است، برای باز شدن این گره، موهایت را با گلاب شستشو بده و به آن حنا بزن.(حنا، یکی از رنگ‌های طبیعی است که زنان از زمان‌های گذشته از آن استفاده می‌کردند و اکنون با ساخت رنگِ موهای شیمیایی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.)
تاڵی وه زوڵفد ڕوشنای گلاره‌م
تو ته‌قسیر نه‌یری خووه‌م سیه‌چاره‌م
تاری از موهای تو روشنی‌بخش چشم‌های من است، تو هیچ تقصیری نداری من خودم سرنوشت بدی دارم.
تاڵی وه زوڵفد پاوه‌نی پامه
تا روژِ مردن کرماشان جامه
تاری از موهایت مانند زنجیر دور پاهایم پیچیده است و پاگیرم کرده است و تا روزی که بمیرم در کرمانشاه خواهم ماند.
تمام این ابیات نشان‌دهنده‌ی این موضوع مهم است که داشتن موی سر برای زن‌های کرد از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است زیرا داشتن موی بلند یکی از مشخصه‌های زن کُرد است. در بین اقوام کُرد این ضرب‌المثل رایج بوده است که:
کیوزه وه قوڵفه/ زایفه وه زوڵفه
برای کوزه، داشتن دسته لازم و ضروری است و برای زن نیز داشتن موی سر لازم است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر