مختصری از تاریخ ایل بزرگ کلهر:
ايل كلهر براساس تحقيقات چند ساله‌ی معتبرترين دانشگاه آمريكا(هاروارد)، بزرگترين ايل كُرد در كردستان
است كه در طول تاريخ نقش مهمي در تحولات كردستان، ايران و عثماني داشته است.
اگر كردستان ايران را به دو بخش شمالي و جنوبي تقسيم كنيم و حدود آن را نواحي كامياران در نظر بگيريم مسكن اوليه‌ی ايل كلهر همراه با گوران بزرگ، در نواحي مرز بين اين دو منطقه يعني نواحي دامنه‌هاي شاهو، قلعه‌ي پلنگان و ديگر نواحی اين منطقه حضور داشته‌اند و در كردستان عراق نيز به طور سنتي در اطراف شهر زور، خانقين كلار و ديگر نواحي گرمسيري جنوب كردستان عراق حضور داشته‌اند پس طي يك سري حوادث و اتفاقات به جنوب شاهراه كرماشان ـ خانقين نقل مكان كرده و ساكن شده اند و مركز اصلي ايل امروز در اين جا مي باشد ولي طوايف كلهر امروزه در تمام كردستان ايران و عراق به طور پراكنده و گاه متمركز در تمام شهرهاي كُردنشين ايران و عراق از جمله سقز ، بوكان ، مهاباد ، اروميه ، ماكو ، سنندج ، ايلام ، مهران و در عراق در سليمانيه ، كركوك ، كلار ، حلبچه ، نواحي گرميان زندگي مي كنند. اكنون قسمت اعظم ايل در استان كرماشان ساكن است.
حال با ذكر اين نكته كه مناطق كلهر نشين » گيلانغرب ، اسلام آباد ، ايوانغرب ، بخش هايي از سرپل ذهاب ، سومار ، نفت شهر ، ماهيدشت ، برخي نواحي كرماشان ، قصرشيرين « بخشي از مناطق كلهر زبان است كه از بيجار در شمال تا مهران در جنوب و در شرق از كرماشان ماهيدشت تا خانقين در غرب را شامل مي شود. زبان ايل كلهر كُردي با گويش كلهري است كه گويش مستقلي مي باشدكه جزو هيچ يك از گويش هاي لكي يا سوراني يا هورامي نمي باشد و خود به لهجه هايي تقسيم مي شود. ايل كلهر در طول تاريخ خود مورد بغض و كينه ي كُردستيزان قرار گرفته است كه مي توان اقدامات مغرضانه را عليه ايل در سه دسته مورد بررسي قرار داد :
الف : اقدامات سياسي ـ نظامي : 1- تجزيه ايل كلهر و تبعيد طوايف مختلف آن كه از زمان تركمنان و صفويه شروع شده و تا زمان قاجار ادامه داشته و طوايف زيادي از اين ايل به نواحي خارج از كردستان از جمله قزوين ، قم ، سيستان ، كرمان ، شمال خراسان تايباد نواحي شمالي افغانستان ، خوزستان ، فارس ، لرستان ، گيلان ، مازندران ، گرگان و ... تبعيد شده اند.
2-اقدامات نظامي : كه بارها و بارها توسط ارتش ايران و عثماني مورد هجوم قرار گرفته و حكومت هاي خودمختار و مستقل مانند (حكومت ذوالفقارخان كلهر در بغداد در زمان صفويه ) سرنگون شده و از بين رفته است.
3-تبعيد و كشتن بزرگان ايل مانند كشته شدن ذوالفقار خان ... يا تبعيد چندساله و زنداني شدن بزرگان مانند زنداني شدن خان منصور يا عباس خان كه باعث فروپاشي قدرت ايل در زمان هاي خاصي شده است.
از طوایف مهم این ایل میتوان به طوایف زیر اشاره کرد :
کرگا {Kerga (Kerya)، که رگا (که ریا) - خالدی - شیانی - سیاسیا (Síye Síye، سیه سیه) - روتون ( Rrùtewen،رۊته وه ن) - کاظم خانی، تکش ( Tekesh، ته که ش) - خمان ( Xeman، خه مان) - کله پا ( Kullepa، کۆڵه پا) - قوچمی (Qúcimí، قوچمی) - هارون آبادی - منصوری کله جوب (Mensúrí kulle jù، مه نسوری کۆڵه جۊ) - الوندی - (Elwení، ئه لوه نی) - شوان ( Shiwan، شوان) - ماهیدشتی (Mayeshtí، مایه شتی) - بداغ بیگی - زینل خانی - شاهینی و ....
منبع: وبلاگ kurdi kelhuri
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر