/////////////////////////
نسل کشی کردها در روستای قارنا
روستای قارنا یکی از روستاهای سرزمین کردستان است کە با توجە بە تقسیمات کشوری در ایران، این روستا را بلحاظ اداری از توابع شهرستان نقدە و استان آذربایجانغربی تعین میشمارند. بتاریخ ٢ سپتامبر سال ١٩٧٩ میلادی (١١ شهریور ١٣٥٨ شمسی)، این روستا توسط مأموران رژیم جمهوری اسلامی ایران محاصرە شد و مردم سیویل و بیگناه ساکن این روستا بدست فرستادگان حکومت ایران کشتە شدند. حادثە اسفناک نسل کشی کردان در قارنە تنها بە کشتار آنها ختم پیدا نکرد بل مأموران حکومتی پس از انجام جنایت، حتی بە اجساد قربانیان نیز رحم نکردند و با ساتور و قمە سر و دست جانباختگان را از بدن جدا کردند. جدا از این رفتار ددمنشانە، قاتلان شناختە شدە این جنایات در طول ٣٢ سال گذشتە تحت حمایت حکومت مرکزی ایران بودەاند و هیچگاه بە دادگاه دعوت نشدند تا محاکمە آنان تنها گوشەای از دل داغدار بازماندگان آن قربانیان آرامش بخشد.
عکسی از جنایت ملت کرد کە پس از برکناری محمد رضا پهلوی با دلخوشی تمام بە آیندەای بهتر فکر میکردند، تصور این را نمیکردند کە کردستیزی در رژیم جدید بسان رژیم سابق ادامە پیدا کند اما تاریخ نشان داد کە آنان در اشتباه بودند و حاکمیت مرکزی کشور همان سیاست رژیم پیشین را در برابر کردها بکار گرفت. تنها چند ماهی از انقلاب ملتهای ایران نگذشتە بود کە در مناطق ''سۆما'' و ''برادۆست'' فشار و کردستیزی تا بدانجا بر ساکنان این خاک شدت گرفتە بود، کە بیش از ٣٠ روستای این منطقە خالی از کرد شد. این کوچ اجباری کە یکی از گونەهای نسل کشی بحساب میآید در روزمانە کیهان کە در اختیار رژیم ایران بود انعکاس پیدا کرد و بتاریخ ٧/٤/١٩٧٩ (١٨/١/١٣٥٨) بچاپ رسید. روزنامەهای چاپ ایران همە و گواه این راستی هستند کە افراد زیادی از کردستان، مدام در پی راه حلی مسالمت آمیز برای جلوگیری از این رفتارهای وحشیانە حکومت مرکزی بودند، اما متأسفانە همە آن تلاشهای انسانی بدون نتیجە ماند چون اساسا این رژیم معتقد بە واگذاری حقوق انسانی ملت کرد نبود. بعد از آنکە حکومت آخوندی حاضر بە تدوین قانون اساسی کشور با توجە بە مطالبات بحق ملت کرد نبود، لذا کردستان بعنوان تنها نیروی مخالف کشور آمادە نشد تا قانون اساسی را برسمیت بشناسد. خمینی کە معتقد بە راه حل سیاسی برای جلب نظر کردستان نبود، بتاریخ ١٨/٨/١٩٧٩ (٢٧/٥/١٣٥٨) فرمان جهاد علیە کردستان حق طلب داد و نیروهای ارتشی فرمان گرفتند تا در عرض ٢٤ ساعت با تانک و توپ و سلاحهای سبک و سنگین خود در کردستان حاضر شوند. متن فرمان جهاد خمینی در روزنامەهای کیهان و اطلاعات همانروز چاپ شد. خمینی در عصر همانروز در جلسەای کە با مجلس خبرگان در قم داشت، در ارتباط با خواست و مطالبات ملت کرد گفت: مرزها را آزاد کردند، قلمها را آزاد کردند، گفتار را آزاد کردند، احزاب را آزاد کردند، بە خیال اینکە اینها یک مردمی هستند... اینها خرابکارند، دیگر با این اشخاص نمیشود با ملایمت رفتار کرد... اینها یک جمعیت خرابکار هستند، یک جمعیت فاسد هستند. اینها را ما نمیتوانیم کە بگذاریم کە هر کاری کە دلشان میخواهد بکنند.
عکسی از جنایت حکومت ایران کە برنامە فشار بیشتر بر ملت کرد را در رأس کارهای خود قرار دادە بود، با توجە بە کتاب "قارنا و انقلاب" کە حاوی اسناد رسمی حکومت ایران و روزنامەهای وقت گردآوری شدە است، تأیید این نکتە را میکند کە "حاج عظیم معبودی" طی نامەای بە آقایان "بهلول گلستان"، "عزیز بازدار" و "خلیل خسروی" (اکراد اهل منطقە) نوشت: پس از سلام خواهشمندم برای رفت و آمد شهر برای تهیە خاربار روستای قارنا، هم خودتان و برادران دیگر روستای قارنا، آمد و رفت داشتە باشید. هر کسی کوچکترین ناراحتی برای شماها و برادران کرد دیگر ایجاد نماید، فوری بە انتظامات یا خود بندە مراجعە فرمائید تا بە اسم ضد انقلاب آن کس را گرفتە و بە مقامات دولتی تحویل دهم. خلاصە هیچگونە وحشت و ناراحت نباشید، ما همە برادر هستیم. ساکنین روستای قارنا کە با توجە بە سیاست کردزدائی رژیم با ترس و وحشت در خانە همیشە کردستانی خود زندگی میکردند، با دریافت چنین نامەای از یک مقام رسمی کشوری بە آرامشی نسبی رسیدند و با دلخوشی بە فرداهای خود مینگریستند. اما آنان غافل از آن بودند کە این تنها یک دام رژیم است و حکومت برای عوامفریبی و جلوگیری از فرار ساکنین این منطقە چنین نامەای را برایشان فرستادە است.
حاجی حسنی و مردان قاتل او بتاریخ ٢ سپتامبر ١٩٧٩ (١١/٦/١٣٥٨) حدود ساعت یک بعد از ظهر، زمانیکە کوردکان در دم خانەهای خود بازی میکردند، زنان بە کارهای خانگی مشغول بودند و تعدادی از مردان و جوانان در اطراف ده بە دامپروری و کار کشاورزی میپرداختند، مأموران رژیم ایران کە مسلح بە تانک، توپ و سلاحهای سبک و سنگین و گرم و سرد بودند، بە روستای قارنا حملە کردند. در گزارشی کە در همین ارتباط در تاریخ ٧/١٢/١٩٧٩ در روزنامە اطلاعات بچاپ رسید، بە مجهز بودن مأموران رژیم بە تانک، توپ، سلاحهای سبک و... اشارە مستقیم شدە است. زمانیکە فرستادگان کشوری ایران با آنهمە تجهیزات جنگی بە روستا حملەور شدند، ملا محمد کە اما جمعە روستای قارنا بود با بدست گرفتن کتاب آسمانی قرآن کە با ارزشترین کتاب نزد مسلمانان است، بە استقبال مأموران ارتشی رفت و آنها را بە کلام اللە سوگند داد تا از کشتار مردم بیگناه قارنا جلوگیری نماید. جلادان رژیم تیری بر سینە آن پیر مرد کاهن میزنند و بعد از کشتن وی، سرش را از تنش جدا کردند. این رویداد دهشتناک در روزنامە اطلاعات چاپ تهران بتاریخ ٧/١٢/١٩٧٩ درج شدە است.
حاجی حسنی و مردان قاتل او با توجە بە فیلم دوکیومنتاری کە در این زمینە توسط جناب آقای بهداد بردبار تهیە شدە است، در آنزمان حدود ٨٠ خانوادە در روستای قارنا زندگی میکردند. روزنامە کیهان چاپ تهران کە روزنامە حکومت آخوندی است، بتاریخ ٢٧/١١/١٩٧٩ گزارشی در همین ارتباط بچاپ رساند و آمار قربانیان قارنا را ٦٨ نفر اعلام کردە بود. مأموران نظامی کشور بمدت ٣ ساعت در آن روستا بدنبال هر جانداری گشتند. کودکان خردسال، زنان و پیر و جوان را کشتند. زمانیکە کشتار و فرمان ابلاغی را بە انجام رساندند، جسد قربانیان بیگناه را تکە تکە کردند و آنها را بە بیرون از دهکدە بردە و در خارج از روستا انداختە بودند تا تصور شود آنها در جنگ کشتە شدند. روزنامە اطلاعات چاپ طهران بتاریخ ٧/١٢/١٩٧٩ گزارشی را در همین ارتباط بە چاپ رساند و بە شیوە رفتار وحشیانە قاتلین با جسد تکە تکە شدە جانباختگان قارنا اشارە کرد.
عکسی از یک خانواده بعد از ان جنایت صادق خلخالی کە از پیشکسوتان اعدامهای انقلابی بود، در ارتباط با کشتار قارنا نامەای بە خمینی، چنین نوشت: جریان جانسوز قارنە، دل هر انسانی را میسوزاند. ملا محمود مستورزادە کە با قرآن بە پیشواز مردم رفتە، عمال "معبودی" و "سرگرد نجفی" و "عزیز قادری" و "ملا حسنی" آنها را کشتەاند و ٦٥ نفر بە طرز فجیع. اگر امام[خمینی] بە این امر جانسوز رسیدگی نفرماید، پس کدام مقام رسیدگی کند. با احترام: صادق خلخالی.
کشتار وحشیانە کردها در قارنا چنان بحث داغی را در رسانەها بخود جلب کردە بود کە نمایندەای بنام آقای "مهدی بهادران" بفرمان خمینی و دستور کتبی منتظری، بە کردستان و آذربایجان جهت تحقیقات محلی روانە منطقە شد کە در روزنامە اطلاعات بتاریخ ١٧/٩/ ١٩٧٩ بدان اشارە شد. مهدی بهادران کە تحقیقات مفصلی در ارتباط با کشتار قارنا انجام دادە بود، اسناد مربوطە را تهیە کردە بود و گزارشات خود را بهمراه مصاحبە با افراد محلی بر نوار ضبط کردە بود، پس از انجام مأموریت خطیر خود، گزارشی را بە خمینی تحویل میدهد کە در روزنامە اطلاعات چاپ شدە در تاریخ ١٧/٩/١٩٧٩ پخش شد. در گزارش آمدە است کە قاتلان مردم قارنا توسط افراد سرشناس حکومتی بنامهای "دکتر چمران"، "تیمسار ظهیرنژاد"، "سرهنگ شهبازیان"(فرماندە لشکر ٦٤ ارومیە) و سایر فرماندهان ارتش و ژاندرمری تا بن مسلح شدە بودند. مهدی بهادران بە خمینی و منتظری ابلاغ کرد کە تحقیقات وسیعی انجام دادە و نوار و اسناد زیادی تهیە کردە بود. شواهد و اسناد تحقیقات وی این را اثبات میکردند کە "معبودی" و "سرهنگ نجفی" نیروی جوانمرد(ترکان تندرو) را در کشتار کردهای قارنا سرپرستی کردە بودند و در پایان نوشتە بود کە حمایت "ظهیرنژاد" از قاتلان و مجرمان، مجال دستگیری و محاکمە جنایتکاران را نمیداد. گزارش مزبور از طرف آقای بهادران بتاریخ ١٥/٩/١٩٧٩ بە خمینی واگذار شد و دو روز بعد در روزنامە اطلاعات بچاپ رسید.
عکسی از روستا قارنا بعد از ان جنایت در گزارش دیگری کە در ارتباط با بازماندگان قربانیان قارنا تهیە شدە بود، نکات مهمی وجود دارد کە در روزنامە اطلاعات بتاریخ ٧/١٢/١٩٧٩ بچاپ رسید. کسی بنام "حمزە" شرح داد کە تمام اطراف روستا را با تانک و توپ محاصرە کردە بودند. پاسداران حدود ساعت یک بعد از ظهر بە مردم روستا حملەور شدند و هر کە را کە بدان دست یافتند، کشتند و سر بریدند. زنی کە فرزندان ١٥ و ١٨ سالەاش را در کشتار قارنا از دست دادە بود گفت کە جلادان بە کسی رحم نکردند، این همە بیرحمی را ما هیچ جا نشنیدە بودیم. آنها[اهالی روستا] کە الآن زندە هستند، در آن ساعات یا در خانە نبودند و یا اینکە موفق شدە بودند خود را مخفی کنند. شخص دیگری بنام "سید احمد" کە خود ٩ نفر از اعضای خانوادەاش را از دست دادە بود توضیح داد کە بعضیها را با تفنگ کشتند. بعضیها را با چاقو و کارد سر بریدند و بعضیها را هم، علل خصوص کودکان را زیر لگد و پوتین خود خفە کردند. زمانیکە "سید احمد" از شهر بە روستای قارنا برمیگردد، جهنم را جلو چشمانش میبیند، این آخرین جملە وی بود کە بە گزارشگران توضیح دادە بود.
اکنون از نسل کشی کردها در روستای قارنا ٣٢ سال گذشتە است. حاکمان انقلابی هنوز بهایی بە گزارشات خودی و چاپ شدە در روزنامەهای وابستە بە خودشان ندادەاند. بانیان و قاتلان قارنا اکثرا زندە هستند و دارای پست و مقام بالایی در ایران کنونی هستند. تمام شواهد موجود و شرح مشاهدات بازماندگان نشان از آن دارند کە این کشتار سیاسی از طرف خود حکومت انجام شدە است. برنامەای کە جهت از بین بردن یک گروه اتنیکی مشخص طراحی شدە بود، پراکتیزە شد و بە مرحلە عمل در آمد. برنامەای کە با حمایت اکثر افراد شناختە شدە حکومتی تدوین و اجرا شد. حادثەای کە ما امروز بنام "جنوساید" میشناسیم. پرسش این است کە در جهان بنام "مدرن" امروزی، چطور میتوان درک این را کرد کە ملتی توسط مأموران یک حکومت جانشان در خطر برنامە کشتار از پیش تعین شدە قرار گرفتە شود، کشتار آنها انجام بگیرد، اما نە تنها تابحال این "جنوساید" در هیچ کشوری برسمیت شناختە نشدە است، بل هیچ رسانە جهانی هم صحبتی از آن بمیان نمیآورد؟
نقشه قارنا سعید سنندجی/ 03.08.2011
جهت اطلاع بیشتر در این ارتباط بنگرید بە:
١_ بهزاد خوشحالی، قارنا و انقلاب
٢_ سۆران کرباسیان، قارنێ ساید (Qarnecide)
٣_ بهداد بردبار، فیلم دوکیومنتاری
http://www.youtube.com/user/kakabehdad#p/u/4/bFL4t0FJyec
٤_ روزنامەهای اطلاعات و کیهان چاپ طهران
کشتار در قارنا/ بهداد بردبار
«تا چند روز در جست‌وجوی جنازه‌ها بودیم. جنازه‌ها را از روستا خارج کرده بودند و به دره‌های اطراف انداخته بودند. کشتهها را به بیابان‌‌‌ها انتقال دادند که وانمود کنند در جنگ و گریز کشته شدهاند. صورت‌ها قابل تشخیص نبودند. هویت قربانیان را از روی لباس‌های آنها تشخیص دادیم. وقتی دست یا قسمتی از بدن‌ها را می‌کشیدیم تا حمل کنیم از بدن جدا می‌شدند. اهالی روستا وحشت‌زده بودند و تا چندماه در بهت به سر می‌بردند.» اینها گوشه‌ای از گفته‌های سلطان خسروی و عمر کریمی، دو تن از اهالی روستای قارنا است. قارنا روستایی کردنشین از توابع شهرستان نقده در استان آذربایجان غربی است که در هفت کیلومتری جنوب غربی نقده واقع شده است.
این روستا در تاریخ یازدهم شهریور ماه سال ۱۳۵۸شمسی، در کشاکش جنگ کردستان مورد حمله‌ی عوامل مسلح غلامرضا حسنی، امام جمعه‌‌ی ارومیه قرار گرفت که در جریان آن ۴۲ نفر زن، مرد، کودک، نوجوان و پیر از اهالی روستا کشته شدند. این فاجعه در فضای ملتهب پس از انقلاب اتفاق افتاد. در آن زمان گروه‌های مسلح کرد با نیروهای دولتی درگیر بودند، اما تا جایی که کسب اطلاع شد و شاهدان عینی توضیح دادند، اهالی روستای قارنا غیر مسلح بودند و قربانیان در احزاب مخالف عضویت نداشته‌اند.
سی‌و یک‌سال از فاجعه‌ی قتل عام و کوچ اجباری روستاییان کرد می‌گذرد و تا به امروز این داستان‌ها تنها سینه به سینه روایت شده و معدود شواهد و مستندات این جنایات در حال از بین رفتن است.
در تلاش برای زنده کردن یاد قربانیان این جنایات با دو تن از شاهدان عینی به گفت‌وگو نشسته‌ام تا شهادت آنها را ثبت کنم.
/////////////////////////////////
تونا کردنی ڕەگەزی کورد لە گوندی قاڕنێ
گوندی قاڕنێ یەکێک لە دێهاتەکانی خاکی کوردستانە کە بە پێی دابەشکردنی وڵات لە ئێران دا، ئەم گوندە لە باری ئیدارییەوە سەر بە شاری نەغەدە و پارێزگای ئازەربایجانی ڕۆژئاوا دەژمێردرێت. ڕێکەوتی ٢ی سێپتامبری ١٩٧٩ی زایینی (١١ی شهریور ١٣٥٨ی هەتاوی)، ئەم گوندە کەوتە لە لایەن کاربەدەستانی رژێمی کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە گەمارۆ درا و خەڵکی سیویل و بێ تاوانی دانیشتووی ئەم گوندە بە دەستی ناردراوانی حکومەتی ئێران کوژران. کارەساتی دڵتەزێنی تونا کردنی کورد لە قاڕنێ تەنیا بە کوشتنی ئەوان کۆتایی پێ نەهات، بەڵکوو کاربەدەستانی حکومەتی پاش کردنی جەنایەتەکە، تەنانەت بەزەییان بە تەرمی قوربانییەکانیش دا نەهات و بە چەقۆ و کێرد، سەری گیانبەختکراوەکانیان لە لەشیان جیا کردنەوە. جیا لەم کردەوە وەحشیانەیە، بکوژانی ناسراوی ئەم کارەساتە لە ماوەی ٣٢ ساڵی ڕابردوو دا لە لایەن حکومەتی ناوەندی ئێرانەوە پاڵپشتی کراون و هیچکات بۆ دادگایێک بانگهێشت نەکراون تا لێپرسینەوەیان تەنیا بەشێک لە دڵی پڕ لە خەمی خزم و کەسی گیانبەختکراوەکان هێمن بکاتەوە. 
ۆێنه کاره‌ساته‌که
ۆێنه کاره‌ساته‌که نەتەوەی کورد کە پاش لە سەر کار لابردنی حەمە رەزای پەهلەوی بە دڵێکی خۆشەوە دەیانڕواندە ئاسۆیێکی خۆشتر، بڕوایان نەدەکرد کە سیاسەتی کوردکوژی رژێمی پێشوو لە ڕژێمی تازە دا درێژە بدرێت بەڵام مێژوو پێشانی دا کە ئەوان لە هەڵە دابوون و سەرکردایەتی ناوەندی وڵات هەمان سیاسەتی حکومەتی پێشووی لە بەرانبەر کوردەکان لە کار گرت. تەنیا چەند مانگێک لە شۆڕشی نەتەوەکانی ئێران تێنەپەڕیبوو کە لە ناوچەکانۆ سۆما و برادۆست گوشار و دژایەتی کورد تا جێگایەک زەختی خستبوو سەر خەڵکی ئەم دەڤەرە، کە پتر لە ٣٠ گوندی ئەم ناوچەیە کوردی تێدا نەما. ئەم کۆچە زۆرە ملییە کە یەکێک لە هاوپۆلەکانی تواندنەوەی ڕەگەزی دەژمێردرێت لە ڕۆژنامەی "کیهان" کە لە ژێر دەستی رژێم دابوو، ڕەنگی داوە و لە بەرواری ٧ی ٤ی ١٩٧٩ی زایینی (١٨ی ١ی ١٣٥٨ی هەتاوی) بڵاو بۆوە. ڕۆژنامەکانی چاپی ئێران هەر هەموویان شایەتی ئەم راستییەن کە خەڵکێکی زۆری کوردستان، بەردەوام بە شوێن ڕێگەیەکی ئاشتیخوازانە بۆ بەرگری لەم کردەوە وەحشیانەی حکومەتی ناوەندی بوون، بەڵام مەخابن تەواوی هەوڵە مرۆڤایەتییەکان بە بێ ئامانج مانەوە، چون لە ڕاستیدا ئەم رژێمە بڕوای بە دانی مافە مرۆڤییەکانی نەتەوەی کورد نەبوو. پاش ئەوە کە حکومەتی مەلایان ئامادە نەبوو لە نووسینی دەستووری وڵات دا، داواکارییەکانی نەتەوەی کورد لە بەر چاو بگرێت، هەر بۆیە کوردستان وەک تەنیا هێزی ئۆپۆزۆسیۆنی وڵات ئامادە نەبوو تا دەستووری بنەڕەتی بە فەرمی بناسێ. خومەینی کە بڕوای بە ڕێگە چارەی سیاسی بۆ سازان دەگەڵ کوردستان نەبوو، لە ڕێکەوتی ١٨ی ٨ی ١٩٧٩ی زایینی (٢٧ی ٥ی ١٣٥٨ی هەتاوی) فەرمانی "جهاد"ی دژ بە کوردستانی مافخواز دا و هێزەکانی سووپا ئەمری ئەوەیان پێ گەییشت تا لە ماوەی ٢٤ کاتژمێر دا بە تانک و تۆپ و چەکی قورس و سووکی خۆیان لە کوردستان دا ئامادە بن. دەقی فەرمانی "جهاد"ی خومەینی لە ڕۆژنامەکانی "کیهان" و "اطلاعات"ی هەمان ڕۆژ بڵاو بۆوە. خومەینی لە ئێوارەی هەمان ڕۆژ دا لە دانیشتنێکی کە دەگەڵ "مجلس خبرگان" لە شاری "قم"(قوم) پێک هات، لە پێوەندی دەگەڵ داواکارییەکانی نەتەوەی کورد گوتی:
سنوورەکانیان ئازاد کرد، پێنووسەکانیان ئازاد کرد، گوتاریان ئازاد کرد، حیزبەکانیان ئازاد کرد، بە دڵخۆشی ئەوە کە ئەمانەش خەڵکێکن... ئەمانە خرابکارن، ئیتر دەگەڵ ئەم کەسانە ناکرێ بە نەرمی هەڵسو کەوت بکرێ... ئەمانە کۆمەڵێک خەرابکارن، کۆمەڵێکی "فاسد''ن. ئێمە ناتوانین ڕێگە بدەین ئەمانە هەر کارێکی پێیان خۆش بێ بیکەن. 
ۆێنه کاره‌ساته‌که
ۆێنه کاره‌ساته‌که حکومەتی ئێران کە گوشار و زەختی زیاتر بۆ سەر نەتەوەی کوردی لە سەرووی کار و بەرنامەی خۆی دانابوو، بە پێی پەرتووکی "قارنا و انقلاب" کە بەڵگەکانی فەرمی حکومەتی ئێران و ڕۆژنامەکانی ئەو کاتی لە خۆی گرتووە، ئەمە دەسەلمێنن کە "حاج عظیم معبودی" لە نامەیەک دا کە بۆ بەڕێزان "بهلول گلستان"، "عزیز بازدار" و " خلیل خسروی" (کوردی ئەو دەڤەرە بوون) نووسی: پاش سڵاو تکام هەیە بۆ هاتو چۆی شار بە مەبەستی بە دەست هێنانی کەلو پەلی گوندی قاڕنێ، هەم خۆتان و براکانی دیکەی گوندی قاڕنێ، هاتو چۆ بکەن. هەر کەسێک کە بچووکترین ئازار بە ئێوە و براکانی دیکەی کورد بگەیێنێ، زوو خۆتان بە "انتظامات" یا خودی من بگەیێنن تا بە نێوی کەسانی دژی شۆڕش بیانگرین و بیاندەینە دەست بەرپرسانی دەوڵەت. بە کورتی هیچ نارەعەت و پەرۆش مەبن، ئێمە هەموومان براین. دانیشتوانی گوندی قاڕنێ کە بە پێی سیاسەتی دژە کوردی رژێم بە ترس و خۆفەوە لە ماڵی هەمیشە کوردستانی خۆیان دا ژیانیان دەکرد، بە گەییشتنی نامەیەکی ئەوتۆ لە لایەن بەرپرسێکی فەرمی وڵاتەوە بە ڕادەیەک هێمنی گەییشتن و بە دڵخۆشییەوە دەیانڕواندە داهاتووە. بەڵام ئەوان نائاگا بوون کە ئەمە تەنیا داوێکی رژێمە و حکومەت بۆ فریودان و بەرگری لە ڕاکردنی دانیشتوانی ناوچە، نامەیەکی ئەوتۆی بۆیان ناردبوو. 
حاجێ حه‌سه‌نێ و پیاۆه قاته‌له‌کانێ
حاجێ حه‌سه‌نێ و پیاۆه قاته‌له‌کانێ ڕێکەوتی ٢ی سێپتامبری ١٩٧٩ی زایینی (١١ی ٦ی ١٣٥٨ی هەتاوی) نزیکەی کاتژمێر یەکی پاش نیوەڕۆ، کاتێک کە مناڵەکان لە بەر دەرکی ماڵی خۆیان گەمەیان دەکرد، ژنان سەرقاڵی کاری ماڵێ بوون و بەشێکیش لە پیاوان و گەنجان لە دەورووبەری گوند خەریکی ئاژەڵداری و کشت و کاڵ بوون، چەکدارانی رژێمی ئێران کە بە تانک، تۆپ و چەکی قورس و سووک و گەرم و سارد کۆک و پۆش بوون، هێرشیان بردە سەر گوندی قاڕنێ. لە ڕاپۆرتێک دا کە لە بەرواری ٧ی ١٢ی ١٩٧٩ی زایینی لە ڕۆژنامەی "اطلاعات" بڵاو بۆوە، ئاماژەی بەوە کرد کە چەکدارانی رژێم تانک و تۆپ و چەکی سووک و... یان پێ بوو و ئاماژەی راستەوخۆی پێ کرابوو. کاتێک کە سەربازە ناردراوەکانی وڵاتی ئێران بەو هەموو بواری چەک و شەڕەوە هێرشیان بردە سەر ئەم گوندە، مەلا "محمد" کتێبی پیرۆزی قورئانی کە بایەخدارترین پەرتووکی موسوڵمانانە، بە دەستەوە گرت، بەرەو پیری بەرپرسانی ئەرتەش ڕۆیی و ئەوانی بە "کلام اللە" سوێند دادا تا بەرگری لە کوشتاری خەڵکی بێ تاوانی قاڕنێ بکا. "جلادان"ی رژێم گوللەیەکیان بە سینگی ئەم پیرە پیاوە ئیماندارەوە نا و پاش کوشتنی، سەریان لە لەشی جیا کردەوە. ئەم کردەوە دڵتەزێنە لە ڕۆژنامەی "اطلاعات"ی چاپی تاران(طهران) لە ڕۆژی ٧ی ١٢ی ١٩٧٩ی زایینی دا بڵاو بۆوە. 
حاجێ حه‌سه‌نێ و پیاۆه قاته‌له‌کانێ
حاجێ حه‌سه‌نێ و پیاۆه قاته‌له‌کانێ بە پێی فیلمێکی دۆکیومێنتاری کە لەم پێوەندییەوە لە لایان هێژا کاک "بهداد بردبار" کەوتۆتە دەست، لەو کات دا نزیکەی ٨٠ بنەماڵە لە گوندی قاڕنێ ژیانیان دەکرد. ڕۆژنامەی "کیهان" چاپی تاران کە ڕۆژنامەی حکومەتی مەلایانە، لە ڕێکەوتی ٢٧ی ١١ی ١٩٧٩ی زایینی دا ڕاپۆرتێکی هەر لەم پێوەندییەوە بە چاپ گەیاند و ڕێژەی قوربانییەکانی قاڕنێی ٦٨ کەس ڕاگەیاند. بەرپرسانی هێزی چەکداری وڵات بۆ ماوەی ٣ کاتژمێر لەم گوندە دا بە شوێن هەر گیانلەبەرێک گەڕان. مناڵی ساوا، ژنان و پیر و جحێڵیان کوشت. کاتێک کە کوشتار و فەرمانی پێگەییشتراویان بە ئەنجام گەیاند، تەرمی قوربانییە بێ تاوانەکانیان لەت و پەت کرد و هەموویانیان بردە دەرەوەی گوند و فڕێیان دان تا وا بزاندرێت کە لە شەڕ دا کوژراون. ڕۆژنامەی "اطلاعات" چاپی تاران لە بەرواری ٧ی ١٢٧ ١٩٧٩ی زایینی ڕاپۆرتێکی هەر لەم بارەیەوە بە چاپ گەیاند و ئاماژەی بەم شێوە دڕەندانەی بکوژان کرد کە چلۆن تەرمی قوربانییەکانیان لەت لەت کردبوو. 
ۆێنه بنه ماله‌کێ کۆرد له دۆای کاره‌ساته‌که‌دا
ۆێنه بنه ماله‌کێ کۆرد له دۆای کاره‌ساته‌که‌دا "صادق خلخالی" کە لە کەسانی سەرەکی ئێعدامی شۆڕشی بوو، لە پێوەندی بە کوشتاری قاڕنێ نامەیەکی بۆ خومەینی نارد و نووسی:کارەساتی دڵتەزێنی قاڕنێ دڵی هەر مرۆڤێک دەهەژێنێت. مەلا مەحموودی مەستوورزادە کە بە قورئانەوە بەرەو پیری خەڵک ڕۆییشتبوو، بەکرێگیراوانی "معبودی" و "سرگرد نجفی" و "عزیز قادری" و مەلا "حسنی" ئەوانیان کوشت و ٦٥ کەسیان بە شێوەیەکی قێزەوەن. گەر ''امام خمینی'' بە دوادا چوونەوەی ئەم کردەوە دڵتەزێنە نەکات، ئەی کام بەرپرس بە دوای دا بچێ. بە ڕێزەوە: "صادق خلخالی". 
ۆێنه بنه ماله‌کێ کۆرد له دۆای کاره‌ساته‌که‌دا
ۆێنه بنه ماله‌کێ کۆرد له دۆای کاره‌ساته‌که‌دا کوشتاری وەحشیانەی کوردەکان لە قاڕنێ وەها سەرنج و باسێکی گەرمی لە ڕاگەیاندنەکان دا بۆ لای خۆی ڕاکێشابوو کە نوێنەرێک بە ناوی ئاغای "مهدی بهادران" بە فەرمانی خومەینی و بڕیاری دەستنووسی "منتظری"، بۆ کوردستان و ئازەربایجان لە بەر لێکۆڵینەوەی ناوچەیی ناردرا کە لە ڕۆژنامەی "اطلاعات" ڕێکەوتی ١٧ی ٩ی ١٩٧٩ی زایینی ئاماژەی پێ کرا. "مهدی بهادران" کە لێکۆڵینەوەیەکی چڕی لە مەڕ کوشتاری قاڕنێ ئەنجام دا، بەڵگەکانی پێوەندیدار و ڕاپۆرتەکانی دەگەڵ دیمانە دەگەڵ خەڵکی ناوچە لە سەر کاسێت تۆمار کردبوو، پاش کۆتایی لێکۆڵینەوەی گرنگی خۆی، ڕاپۆرتێکی پێشکەشی خومەینی کرد کە لە ڕۆژنامەی "اطلاعات" بەرواری ١٧ی ٩ی ١٩٧٩ی زایینی بە چاپ گەییشت. لە ڕاپۆرتەکە دا هاتبوو کە بکوژانی خەڵکی قاڕنێ لە لایان بەرپرسانی ناسراوی حکومەتییەوە بە ناوەکانی "دکتر چمران"، "تیمسار ظهیر نژاد"، "سرهنگ شهبازیان"(فەرماندەی لەشکەری ٦٤ی ورمێ) و باقی فەرماندەکانی سووپا و "ژاندرمری" تا ملان پڕ چەک کرابوون. "مهدی بهادران" بە "خمینی" و "منتظری" ڕاگەیاند کە لێکۆڵینەوەیەکی بەربڵاوی کردووە و کاسێت و بەڵگەیەکی زۆری کۆ کردۆتەوە. شایەتەکان و بەڵگەکانی لیکۆڵینەوەی ئەوە دەسەلمێنن کە "معبودی" و "سرهنگ نجفی" هێزی "جوانمرد"(ترکە توندڕەوەکان)یان لە کوشتاری قاڕنێ دا سەرپەرەشتی کردبوو و لە کۆتاییش دا نووسیبووی کە پاڵپشتی "ظهیر نژاد" لە بکوژان و تاوانباران، دەرفەتی بۆ قۆڵبەست کردن و مەحاکمەی جەنایەتکاران نەهێشتووە. ڕاپۆرتی بەرباس لە لایان بەڕێز "بهادران"ەوە لە بەرواری ١٥ی ٩ی ١٩٧٩ی زایینی دا درا بە "خمینی" و دوو ڕۆژ دوایە لە ڕۆژنامەی "اطلاعات" دا بە چاپ گەییشت. 
لە ڕاپۆرتێکی دیکە دا کە لە مەڕ خزم و کەسی قوربانییەکان دا پێک هاتبوو، خاڵی گرنگی تێدایە کە لە ڕۆژنامەی "اطلاعات" بەرواری ٧ی ١٢٧ ١٩٧٩ی زایینی دا بە چاپ گەییشت. کەسێک بە ناوی حەمزە گێڕایەوە کە تەواوی دەوروو بەری گوندییان بە تانک و تۆپ گەمارۆ دابوو. پاسدارەکان نزیکەی کاتژمێر یەکی پاش نیوەڕۆ هێرشیان بردە سەر خەڵکی گوند و دەستیان بە هەر کەس ڕاگەییشت، کوشتیان و سەریان بڕی. ژنێک کە مناڵەکانی ١٥ و ١٨ ساڵ تەمەنی خۆی لە کوشتاری قاڕنێ دا لە دەست دابوو گوتی کە بکوژەکان بزەییان بە کەس دانەهاتەوە، ئەم هەموو بێ ڕەحمییەمان لە هیچ کوێ نەبیستبوو. ئەوانەی [خەڵکی قاڕنێ] کە ئێستا زیندوون، لەو کاتە دا یان لە ماڵ نەبوون و یا ئەوە کە توانیبوویان خۆیان بشارنەوە. کەسێکی دیکە بە ناوی سەید ئەحمەد کە خۆی ٩ کەس لە ئەندامانی بنەماڵەکەی لە دەست دابوو، گێڕایەوە کە هەندێکیان بە چەک کوشتن. هەندێکیان بە چەقۆ و کێرد سەر بڕین و هەندێکیشیان، بە تایبەتی مناڵەکانیان لە ژێر پێلاقە و پێڵاوە عەسکەرییەکانیان دا قڕ کرد. کاتێک سەید ئەحمەد لە شار را گەرابۆوە بۆ قاڕنێ، جەهەننەمی لە بەر چاوان بینیبوو، ئەمە دوایین ڕستەی ئەو بوو کە بۆ ڕۆژنامەوانەکانی گێڕاوە.
ئێستا لە ڕەگەزکوژی کوردەکان لە گوندی قاڕنێ ٣٢ ساڵ تێپەڕیوە. حاکمانی شۆڕشی تا ئێستاش بایەخیان بە ڕاپۆرتەکانی خۆیان و چاپ کراو لە ڕۆژنامەکانی سەر بە خۆشیان نەداوە. بکەران و بکوژانی قاڕنێ زۆرینەیان زیندوون و خاوەن پلە و پۆستی بەرزن لە ئێرانی ئێستا دا. هەموو بەڵگەکانی بەر دەستیش و گێڕانەوەی دیتنی باقی قاڕنێیییەکان بەڵگەن بۆ ئەوە کە ئەم کوشتارە سیاسییە لە لایان خودی حکومەتەوە ئەنجام دراوە. بەرنامەیەک کە بۆ مەبەستی تونا کردنی گروپێکی ئەتنیکی دیاریکراو داڕێژرابوو، ئەنجام درا و بەڕێوە چوو. پیلانێک کە بە پاڵپشتی زۆرینەی کەسانی ناسراوی حکومەتی چێ کرا و بەڕێوە چوو. ڕووداوێکی کە ئێمە ئەمڕۆکە بە ناوی ژێنۆساید دەیناسین. پرسیار لێرە دا ئەمەیە کە لە جیهانی بە ناو شارستانی ئەمڕۆ دا، چلۆن دەکرێ لەوە تێبگەین کە نەتەوەیەک لە لایان بەرپرسانی حکومەتەوە گیانیان لە مەترسی کوشتاری لە پێش داڕێژراو دەکەوێ، کوشتاریان ئەنجام بدرێ، بەڵام نە تەنیا تا ئێستا ئەم ژێنۆسایدە کە هیچ وڵاتێک دا بە فەرمی نەناسراوە، بەڵکوو هیچ ڕاگەیاندنێکی جیهانیش هیچ باسێکیان لە سەر ناکا.
نه‌قشه‌ی قارنا سەعید سەنەندەجی/ 03.08.2011
بۆ زانیاری زۆرتر لەم پێوەندییەوە بڕوانە:
١_ بێهزاد خۆشحاڵی، قارنا و انقلاب
٢_ سۆران کەرباسیان، قاڕنێ ساید (Qarnecide)
٣_ بهداد بردبار، فیلمی دۆکیومێنتاری
http://www.youtube.com/user/kakabehdad#p/u/4/bFL4t0FJyec
٤_ ڕۆژنامەکانی "اطلاعات" و "کیهان" چاپی تاران
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر